قضاوت در عالم حقوقی، به معنی کشف حقیقت در نزاع میان دو یا چند طرف و صدور حکم جهت فیصله و حل و فصل آن میباشد. بر این مبنا قاضی نیز کسی است که به تنهایی یا به عنوان عضوی از هیئت قضات، مدیریت یا ریاست دادگاه را برعهده داشته و به قضاوت میپردازد.
با توجه به جایگاه والای اجتماعی و وظیفه خطیر قاضی که از نظر دینی نیز بر آن احتیاطهای زیادی صورت گرفته، شرایط و ویژگیهای خاصی جهت احراز این منصب در نظر گرفته شده است. برخی از این ویژگیها جنبهی شخصی دارد؛ بدین معنا که شخص قاضی، از نظر شخصیتی و ویژگیهای اخلاقی باید واجد آنها باشد مانند عدالت، صداقت و غیره. اما در کنار ویژگیهای اخلاقی، داشتن علم و تخصص از ضروریات اصلی قضاوت است؛ زیرا قاضی مکلف است براساس قوانین موضوعه، اصول حقوقی و ... اقدام به صدور حکم نماید. لذا بدیهی است که شرط احراز این شغل، داشتن صلاحیت علمی و حقوقی باشد.
بر این اساس، در کشور ما هر ساله قوهی قضائیه اقدام به برگزاری آزمونی مینماید تا صلاحیت علمی داوطلبین این شغل را مورد بررسی قرار دهد. این آزمون مشتمل بر سؤالاتی از دروس حقوق مدنی، آیین دادرسی مدنی، حقوق جزا، حقوق تجارت و آیین دادرسی کیفری میباشد. علاوه بر این سؤالات حقوقی، اخیراً نیز سؤالاتی تحت عنوان استعداد شغلی مطرح میگردد که بیش از آنکه در پی بررسی صلاحیت علمی داوطلب باشد، درصدد بررسی تواناییهای ذهنی و هوشی آنها است.
دپارتمان حقوقی مدرسان شریف در راستای کمک به داوطلبین این منصب، کتابی تحت عنوان «مجموعه سؤالات آزمون قضاوت» طراحی نموده که مشتمل بر سؤالات مطرح شده در آزمونهای سالانه قوه قضائیه به همراه پاسخ تشریحی آنها میباشد. با توجه به تغییرات متعدد قوانین موضوعه، در این مجموعه تلاش شده تا پاسخ سؤالات متناسب با قوانین جدیدالتصویب داده شود.
در پایان بر خود واجب میدانیم تا از سرکار خانم مهسا علیزاده که در کمال امتنان، قبول زحمت فرمودند و پاسخهای تشریحی سؤالات تا سال 1396 را به رشته تحریر درآوردند، تشکر نماییم. همچنین از جناب آقای سید امیررضا محسنیطیب که زحمت ویرایش کتاب و پاسخ تشریحی سؤالات سال 1397 را برعهده داشتند سپاسگزاریم.
در ضمن از واحد تأليف و تايپ انتشارات مدرسان شريف كه در هرچه بهتر شدن اين كتاب از هيچ كوششي دريغ نورزيدند كمال تشكر را داریم.
يقيناً هر اثري توأم با خطايي است؛ لذا از تمامي صاحبنظران و دانشجويان تقاضا داریم هرگونه اشكالي را از طريق شماره پيام كوتاه 10008387 اطلاع دهند و يا با شماره تلفن 61099 -021 (روابط عمومي انتشارات مدرسان شريف) تماس حاصل نمايند.