ژنتیک یکی از زیرمجموعه های علم زیست شناسی، به مطالعه اصول توارث و تنوع صفات در موجودات زنده میپردازد. از زمان ماقبل تاریخ،
به ارث رسیدن صفات از والدین مورد توجه بوده و انسان در انتخاب جهتدار برای ایجاد بهترین دام یا محصول کشاورزی تلاش میکرده است. در هرحال، ژنتیک به معناي مدرن آن از قرن نوزدهم و با آزمایشات مِندل، کشیش اتریشی، آغاز شد. دانشمندان متعدد دیگری هم پس از او در این زمینه تلاش کردند تا درنهایت واحدهای انتقالدهنده صفات به نام ژن، در قالب توالی نوکلئوتیدی DNA معرفی شدند. همچنین، نحوه انتقال اطلاعات از مولکول DNA به پروتئین با واسطه مولکولهای حدواسط RNA و چگونگی بروز صفات مختلف تعریف شد. بخش اول، که به قوانین انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر میپردازد، به ژنتیک کلاسیک معروف شد و بخش دوم،
که به ساختار مولکولی واحدهای انتقالدهنده صفات میپردازد، ژنتیک مولکولی نام گرفت. در بخش دوم، کل محتوای ژنتیکی یک موجود زنده به نام ژنوم از دیدگاه دقیق و مولکولی مورد مطالعه قرار میگیرد. از مهمترین بخشهای ژنتیک مولکولی، تنظیم بیان ژنهاست؛ چرا که بدون تنظیم دقیق میزان بیان ژنها، علاوه بر هدررفت انرژی سلول و موجود زنده، خطر وجود انواع اختلالات و بیماریها از جمله سرطان وجود دارد. عامل اصلی عدم تنظیم و بروز اختلالات، عاملی به نام جهش است که با ایجاد تغییرات مختلف،
با اندازههای متفاوت، باعث بروز مشکلات و بیماریها میشود. البته جهش رویدادی است که بهطور طبیعی در همه سلولها و به دفعات رخ میدهد؛ اما سیستمهای ترمیمکننده مختلفی برای بازگرداندن آنها به حالت طبیعی وجود دارد.
در بخش دیگری از علم ژنتیک به نام ژنتیک نوین، که نسبت به دو بخش قبلی جدیدتر است، دانشمندان با دستکاری ژنوم، سعی در ایجاد تغییراتي هدفمند دارند؛ فرآیندهای حذف و اضافه کردن یا تغییر در توالی DNA که به مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی معروف است. در چنین شرایطی، موجود تراریخته حاصل با صرف هزینههای زیاد، استفاده از ابزارهای مولکولی مختلف و انجام آزمایشات بسیار دقیق و پیچیده، دارای یک صفت جدید میشود که در فنوتیپ او بروز خواهد کرد. اهداف ژنتیک نوین بسیار گسترده است و از جمله آنها میتوان به درمان بیماریهای مختلف ژنتیکی و حتی سرطان اشاره کرد. راه پیشروی این علم بسیار روشن است و هر روز اطلاعات جدیدی در زمینههای مختلف آن به ثبت میرسد. برای موفقیت در این رشته، تسلط بر اصول و قواعد اولیه این علم کاملاً ضروری است. کتاب حاضر به توضیح جامع هر یک از سه بخش مختلف علم ژنتیک در فصلهای متعدد پرداخته است. در هر فصل و پس از توضیح هر یک از مباحث، با ارائه مثال و پاسخ تشریحی سعی در تفهیم هرچه بهتر مطلب نموده است. همچنین، در انتهای هر فصل سؤالات طبقهبندي شده در آزمونهای سراسري و آزاد به همراه پاسخهاي تشریحی آنها باعث شده كه مهمترين مطالب دوباره مرور شوند. سپس،
آزموني جدید متناسب با مهمترین مطالب هر فصل طراحی شده و کلید سؤالات در انتهای کتاب در اختیار خواننده گذاشته شده است.
لازم به ذكر است كه پاسخگويي به سؤالات سراسري تا سال 90 را خانم سارا طالب گلستاني بهعهده داشتهاند.
در انتهاي كتاب، سؤالات آزمونهای کارشناسی ارشد و دکتری 1399ـ1395 با پاسخ كاملاً تشريحي آنها و 3 مرحله آزمون خودسنجي در
سطوح C (ساده)، B (متوسط) و A (سخت) ارائه شده است. پاسخ اين 3 مرحله آزمون خودسنجي را ميتوانيد در سايت www.modaresanesharif.ac.ir مشاهده نماييد.
ضمن آرزوی توفیق روزافزون برای تمامی علاقهمندان به علم زیستشناسی، موفقیت آنها را در آزمونهای علمی از خداوند منان خواستاريم.
در پايان، از مديريت محترم انتشارات مدرسان شريف كه رهنمودهاي ايشان باعث ارتقاي سطح كتاب شده است قدرداني مينماييم.
همچنين از واحد تأليف و تايپ انتشارات مدرسان شريف كه در هرچه بهتر شدن اين كتاب از هيچ كوششي دريغ نورزيدند كمال تشكر را داريم.
يقيناً هر اثري توأم با خطايي است؛ لذا از تمامي صاحبنظران و دانشجويان تقاضا داريم هرگونه اشكالي را به آدرس ایمیل Entesharat@modaresanesharif.ac.ir ارسال کنند و يا با شماره تلفن 61099 ـ 021 (روابط عمومي انتشارات مدرسان شريف) تماس حاصل نمايند.