مدیریت کسب و کار (MBA)

با توجه به اهمیت فراوان مدیریت کاربردی در سازمان های مختلف برای رشد و ارتقاء، این رشته اهمیت بسزایی در دنیا پیدا کرده است. اگر محبوبیت رشته های دانشگاهی در مقطع تحصیلات تکمیلی را در کشورهای پیشرفته براساس استقبال عمومی رتبه بندی کنیم، در نهایت سه رشته محبوب عبارتند از: حقوق، پزشکی و MBA که رشته MBA اولویت اول را به خود اختصاص داده است.

رشته MBA ابتدا در کشور آمریکا و بعد از آن در کشورهای پیشرفته در دانشگاه های مهمی نظیر هاروارد راه اندازی شد. MBA مخفف کلمه (Master of Business Administration) می باشد.

فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد MBA می توانند اداره مؤثر و مفید بخش های تخصصی، تولیدی، مشاوره و برنامه ریزی، ایجاد سیستم های فروش و بازاریابی و کارآفرینی در واحدهای صنعتی را به عهده بگیرند.

فارغ التحصیلان این گرایش وارد عرصه مدیریت می شوند و در سطوح مختلف مثل: مدیر تولید، بازاریابی و مدیر مالی مشغول به کار می شوند و نهایتاً مدیر عامل شرکت می شوند.

تعدادی دیگر از فارغ التحصیلان MBA وارد کار مشاوره می شوند. برخی در شرکت های مشاوره مدیریت (در ایران مثل سازمان مدیریت صنعتی) کار می کنند و گروهی به عنوان کارشناس مثلاً: تحلیل گر مالی، تحلیل گر بازار یا متخصص نیروی انسانی در سازمان ها کار می کنند، بدون اینکه وارد کار اجرایی شوند.

حقوق کسانی که ام بی ای خوانده اند در آمریکا 3/5 برابر کسانی است که با همان تحصیلات و سن در موقعیت های دیگری کار می کنند. وقتی MBA می خوانیم یاد می گیریم که چگونه باید ارتباط برقرار کنیم یا چگونه باید یک مسأله را حل کنیم و با پیچیدگی ها و سیاست ها در داخل یک سازمان آشنا شویم.

اگر به بازار کار MBA در ایران نگاه کنیم، ایران حداقل تا 10 سال آینده نیازمند متخصصین این رشته خواهد بود. این پیش بینی با توجه به تراکم زیاد مهاجرت فارغ التحصیلان این رشته از کشور برای کار یا ادامه تحصیل در خارج کشور و نیاز شدید سازمان های بزرگ و اقتصادی و شرکت های دولتی و خصوصی که تعدادشان کم هم نیست، صورت گرفته است.

اما بازار کارشناسی ارشد MBA در خارج از کشور نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار است و کشورهای آمریکا، کانادا و کشورهای حوزه خلیج فارس در جذب متخصصین این رشته درنگ نمی کنند. البته لازم است ذکر شود که بسیاری از دانشجویان این رشته از همان ابتدای تحصیل دعوت به کار می شوند.

*طول دوره ارشد: طول دوره، حداقل 2 و حداکثر 3 سال بوده و تعداد واحدهای لازم برای فارغ التحصیل شدن برخلاف سایر فوق لیسانس ها که معمولاً 32 واحد می باشد، 48 واحد درسی (30 واحد دروس عمومی، 12 واحد دروس اختصاصی و 6 واحد دروس اختیاری) است.

با توجه به اینکه فارغ التحصیلان رشته های مختلف و به خصوص رشته های فنی و مهندسی وارد این رشته می شوند و باید با مبانی و اصول مدیریت و دانش روز مدیریت در حوزه های مختلف آشنا شوند، بنابراین دانشجویان این دوره، مانند سایر دانشجویانی که در سایر نقاط جهان در این رشته به تحصیل می پردازند، برای تکمیل دوره خود در طی 2 سال یا 4 ترم باید به طور متوسط در هر نیمسال تحصیلی حدود 12 واحد درسی را بگذرانند. به این لحاظ دوره کارشناسی ارشد MBA، دوره سنگین و پرکاری است و دانشجویانی که وارد این دوره می شوند باید از لحاظ استعداد و فرصت مطالعه و تحصیل در وضعیت خوبی قرار داشته باشند.

دانشجویان برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری MBA باید از ایران خارج شوند و در یکی از دانشگاه های معتبر آمریکا، کانادا، استرالیا، مالزی و هند به تحصیل بپردازند. نام دکتری این رشته DBA است که هنوز در ایران پایه گذاری نشده است، ولی می توان در رشته های دیگر در ایران ادامه تحصیل داد. لازم به ذکر است که DBA تحت عنوان «آینده پژوهی» در وزارت علوم تصویب شده که در واقع یک دوره مدیریت استراتژیک محسوب می شود.