کتاب حقوق جزای اختصاصی ارشد و دکتری

حقوق جزایی یا حقوق کیفری یکی از انواع گروه حقوق عمومی است که از لحاظ ضمانت اجرا به نظر خشن‌ترین نوع از انواع گرایش‌های حقوق است؛ ولیکن در همین دستة به ظاهر خشن مفاهیمی چون تفسیر به نفع متهم، ممنوعیت شکنجه، حق سکونت متهم، اصل شخصی بودن کیفر و اصولی از این دست به چشم می‌خورد که مداقه در کنه آنها، حقوق جزا را از هر شعر و اثر هنرمندانه‌ای لطیف‌تر و نتیجه‌بخش‌تر می‌سازد.

اهمیت حقوق جزایی سبب شده است که مطالعه آن در دانشکده‌های حقوق علاوه بر تدریس و تعلم بسیاری از واحدهای درسی جزایی، در مقطع کارشناسی­ارشد و دکتری در گرایشی تحت عنوان حقوق جزا و جرم‌شناسی تداوم یابد و جاذبه‌های این مطالعات سبب شده که بسیاری از دانشجویان به مطالعه در این زمینه چه برای اندوخته علمی صرف ـ دانش برای دانش‌ـ و چه برای استفاده از دانسته‌ها برای آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری و آزمون‌های مشاغل حقوقی چون وکالت، سردفتری و قضاوت بپردازند.

در میان مباحث حقوق جزایی، حقوق جزای اختصاصی به تعبیری مهم‌ترین بخش حقوق کیفری است که در آن اعمال و رفتارهای مجرمانه توصیف، ارکان آن تعریف و مجازات آن مشخص می‌گردد و این اهمیت در آزمون‌های حقوقی نیز نمایان است و درس حقوق جزای اختصاصی یکی از مباحث پرضریب و مهم آزمون‌های کارشناسی ارشد و مشاغل حقوقی است؛ ولیکن آنچه ما را در میان انبوه متون حقوق جزای اختصاصی به تحریر این کتاب واداشت مواردی است که بیان آن از جهت ذکر برخی از ویژگی‌های مجموعه حاضر خالی از لطف نیست:

۱) در میان مباحثی که تحت عنوان حقوق جزای اختصاصی در دانشکده­های حقوق تدریس می‌گردد، مباحثی از حقوق جزای اختصاصی مانند حدود و بسیاری موارد مورد سؤال در آزمون‌ها قرار گرفته و می‌گیرد. در این مجموعه سعی بر آن بوده که این مباحث از مهم‌ترین و صحیح‌ترین منابع جمع‌آوری و با تکیه بر اصل قانونی بودن و تکیه بر متون اصلی قانون به شرح و تفصیل و تبیین آن پرداخته شود.

۲) در ذیل عنوان حقوق جزای اختصاصی، تألیفات زیادی به رشته تحریر درآمده است که از یک سو دسترسی به تمامی آن‌ها برای همه داوطلبان میسر نیست و از طرف دیگر مطالعه تمام آن‌ها از زمان و فرصت داوطلب آزمون‌ها خارج است. علاوه بر این، شناخت منابع اصلی و کامل و منابع مطمح نظر طراحان آزمون‌های حقوقی برای هر داوطلب ممکن نیست. در این مجموعه سعی بر آن بوده است که از تمامی مطالب و گلچین مطالب اصلی و مطرح که مدنظر طراحان بوده استفاده شود و به زبانی ساده و قابل درک بیان گردد.

۳) در این مجموعه تلاش ما آن بوده که نهایت ساده‌نویسی و بیان معانی الفاظ فقهی و حقوقی را رعایت کنیم تا دانشجویانی که از رشته‌های غیرمرتبط با حقوق در آزمون‌ها شرکت می‌کنند بتوانند از این مجموعه استفاده نمایند.

۴) برخی عقیده به علم نبودن حقوق دارند و دلیل آن را هم تغییرات و تحولات پی‌درپی قوانین و در نتیجه تغییرات و تحولات پی‌درپی حقوق می‌دانند؛ ولی در پاسخ به این خرده، گفته شده که فرق است میان قانون و حقوق. استاد دکتر پرویز صانعی در کتاب حقوق جزای عمومی به درستی بیان داشته‌اند: «حقوق‌دان، قاضی و وکیل خوب و موفق کسی است که بتواند به کمک توانایی فکر خود هر قانون جدید و هر پرونده حقوقی و کیفری را که به خاطر جمع آمدن شرایط خاص، الزاماً مسائل جدید را شامل می‌شود، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل خلاقانه قرار دهد.» ولیکن نظر به اینکه عموماً مخاطبان این کتاب، داوطلبان آزمون‌های حقوقی و دانشجویان هستند، تلاش نمودیم تازه‌ترین قوانین و آراء وحدت رویه را در کتاب ذکر کنیم و به تجزیه و تحلیل آنها بپردازیم و در هر چاپ، رسالت خود را به‌روزرسانی این بخش کتاب می‌دانیم.

۵) در بخش پایانی کتاب، دیات و برخی دیگر از دسته‌بندی‌های جرایم در قالب جدول آورده شده تا این مباحث را که از طرفی در تدریس در دانشکده‌ها از آن غفلت می‌شود و از طرف دیگر بخش مهمی از آزمون‌های حقوقی را به خود اختصاص می‌دهد، برای داوطلب با جدول و نمودار تفهیم نماییم.

کتاب حاضر، به صورت میکروطبقه‌بندی شده و در ۵ فصل تنظیم شده است. هر فصل شامل چند درسنامه­ می­باشد که در هر درسنامه جزئیات مربوط به یک یا چند مبحث وجود دارد. پس از هر مبحثی سؤالات آزمون­های کارشناسی ارشد، دکتری، وکالت، قضاوت (۹۸) از سال‌ ۹۱ تا ۱۴۰۰، مرکز وکلا و مشاوران قوه قضائیه ۱۳۹۹تا ۱۴۰۱ و کانون وکلای دادگستری ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ و منتخب سؤالات آزمون­های قبل از سال ۹۱ با پاسخ تشریحی تحت عنوان مثال قرار داده شده است. در فرمت قبلی کتاب مثال­های هر مبحث، تست‌های تألیف شده بود که در کتاب میکروطبقه­بندی تست­های کنکوری جایگزین برخی از تست­های تألیفی شدند.

در انتهای کتاب سؤالات آزمون­های کارشناسی ارشد، دکتری ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و آزمون مرکز وکلا و مشاوران قوه قضائیه و وکالت و سردفتری ۱۴۰۱با پاسخ‌های تشریحی و ۸ مرحله آزمون خودسنجی با سطوح C (ساده)،B (متوسط) و A (سخت) ارائه شده است. همچنینپاسخ هشت مرحله آزمون خودسنجی بر روی           سایت www.modaresanesharif.ac.ir جهت دانلود ارائه شده است.

با توجه به تغییر قانون مجازات اسلامی و پیچیدگی‌های حاصل از آن، چاپ کتاب به درازا کشیده است، اما سرانجام این تلاش‌ها مثمرثمر واقع شد و مطالب به صورت کامل در اختیار دانش‌پژوهان عرصه علم حقوق قرار گرفت. لازم به توضیح است که آنچه در این کتاب گردآمده، پس دادن درس به استادان بزرگوارمان است که همواره افتخار شاگردی ایشان را داشته و داریم و بر خود واجب می‌دانیم از استادان محترم دکتر حسین میرمحمد صادقی و مرحوم دکتر رضا نوربها که افتخار شاگردی ایشان را داشته‌ایم و در زمان تألیف این مجموعه مشفقانه پاسخگوی سؤالات ما در این خصوص بوده‌اند تقدیر و تشکر نماییم.

مجموعه حاضر را به مادرانمان که در زندگی صبورانه همراهمان بودند، تقدیم می‌کنیم.

همچنین وظیفه خود می‌دانیم که بر روح پاک بزرگمرد علم حقوق، مرحوم پروفسور محمود آخوندی درود بفرستیم و در کسوت شاگردی، از زحمات و خدمات ارزشمند ایشان قدردانی کنیم. بر خود می‌بالیم که در زمان نگارش این کتاب در محضر آن استاد فروتن و بزرگوار، تلمذ کردیم و درس‌های فراوانی در جمیع جهات آموختیم. به جرأت می‌توان گفت بدون کمک‌ها، نظرات و پیشنهادهای راهگشای آن استاد یگانه، کار نگارش این کتاب بر ما دشوار و چه بسا غیرممکن می‌شد؛ خدایش بیامرزد!

در پایان، لازم است از مدیریت محترم انتشارات مدرسان شریف که رهنمودهای ایشان باعث ارتقای کتاب شده است سپاسگزاری ‌نماییم.

همچنین از واحد تألیف و تایپ انتشارات مدرسان شریف که در هرچه بهتر شدن این کتاب از هیچ کوششی دریغ نورزیدند، کمال تشکر و امتنان را داریم.

یقیناً هر اثری توأم با خطایی است؛ لذا از تمامی صاحب نظران و دانشجویان تقاضا داریم هرگونه اشکالی را به آدرس ایمیل Entesharat@modaresanesharif.ac.ir ارسال کنند و یا با شماره تلفن‌ ۶۱۰۹۹ ـ ۰۲۱ (روابط عمومی انتشارات مدرسان شریف) تماس حاصل نمایند.